سرزمین افاغنه

آخرین اخبار در رابطه با کشور من افغانستان

سرزمین افاغنه

آخرین اخبار در رابطه با کشور من افغانستان

مردم افغانستان و سازگاری مذهبی

حمله به عزاداران حسینی در کابل و بلخ این پرسش را بوجود آورده است که اینگونه حملات با چه انگیزه و هدفی انجام می شود؟ چرا گروه های تروریستی تلاش می کنند که مراسم های مذهبی را مورد حمله قرار دهند؟ واکنش های رهبران سیاسی و مقامات حکومت افغانستان، نشان می دهد که آنها بر این باور هستند که انگیزه ی اصلی اینگونه حملات ایجاد تفرقه ی مذهبی و تلاش برای تقابل پیروان مذاهب در افغانستان است.

اکثرسیاست مداران افغانستان این حملات را محکوم کرده اند و نوشته اند که این حملات نمی تواند وحدت پیروان مذاهب مختلف اسلامی را در افغانستان از بین ببرد و باعث تقابل مذهبی در افغانستان شود.
رئیس جهمور غنی در مراسم روز عاشورا، حمله به اماکن مذهبی و غیرنظامیان را جنایت بشری خوانده و گفته است که حمله های تروریستی بر عزارداران نشانه آشکار دشمنی با وحدت و همدلی مردم و پیروان مذاهب اسلامی در افغانستان است. همچنان گفته می شود که در جلسه مشورتی رئیس جمهور با شماری از بزرگان سیاسی و مذهبی، همه ی آنها تاکید کرده اند که حمله های تروریستی نمی تواند منجر به تقابل مذهبی در افغانستان گردد و وحدت مردم افغانستان را از بین ببرد.
مردم افغانستان به مذاهب مختلف اسلامی اعتقاد دارند و از آن ها پیروی می کنند. تلاش های زیادی از سوی گروه های تروریستی و حلقه های افراطی مذهبی انجام شده است، تا به نزاع های مذهبی در افغانستان دامن بزنند و پیروان مذاهب مختلف افغانستان را در تقابل هم قرار دهند. حمله به مراسم روز عاشورا در کابل در سال 2011 میلادی و حمله های اخیر بر عزاداران در کابل و بلخ، از جمله ی این تلاش ها پنداشته می شود.
اما از سوی دیگر، با وجود اینکه جامعه ی افغانستان همواره پر تنش بوده و سالها از جنگ های داخلی رنج برده است، نقش مذهب در این تنش ها بسیار اندک بوده و افراطی های مذهبی هیچ وقت نتوانسته اند باعث تقابل مذهبی در افغانستان گردند و درگیری های مذهبی را بوجود بیاروند. با وجود نگرانی های رهبران سیاسی و مذهبی افغانستان از پیامدهای احتمالی حمله بر مراسم های مذهبی و افتادن جامعه ی افغانستان در دام تقابل های مذهبی، این موضوع از لحاظ اجتماعی نقش کمتری در تنش های اجتماعی داشته است.
سازگاری مذهبی یکی از خصوصیت های جامعه ی چند مذهبی افغانستان بوده است. ریشه ی این ویژگی بر می گردد به ترکیب جمعیتی ولایات و شهرهای بزرگ افغانستان. در همه ی شهرهای افغانستان پیروان مذاهب مختلف زندگی می کنند و هیچ شهری نیست که در آن تفاوت مذهبی وجود نداشته نداشته باشد. این نوع ترکیب جمعیتی، شهروندانی با مذاهب مختلف را در همسایگی و در کنار هم قرار داده است و تعاملات اجتماعی باعث شده است که آنها بتوانند به آسانی تفاوت مذهبی را بپذیرند و حساسیت های مذهبی شان کاهش یابد.
با وجود سازگاری مذهبی در جامعه ی افغانستان، اما از لحاظ سیاسی، آزادی های مذهبی برای تمام پیروان مذاهب در افغانستان وجود نداشته است. در دوره های از تاریخ افغانستان آزادی های مذهبی با چالش روبرو گردیده و محدود شده است، از جمله در زمان حاکمیت طالبان آزادی های مذهبی به شکل چشم گیری محدود گردیده بود و پیروان مذهب شیعه با محدودیت های مذهبی فراوان روبرو بود، اما این محدودیت ها هیچگاه منجر به تقابل مذهبی نگردید و تلاش ها برای ایجاد تقابل مذهبی در یک و نیم دهه ی اخیر نیز با ناکامی مواجه شده است.
افغانستان بعد از سقوط طالبان از لحاظ سیاسی دارای یک حکومت دموکراتیک گردید، آزادی های مذهبی یکی از ویژگی های اصلی دموکراسی و حکومت های دموکراتیک است. به همین خاطر از سال 2001 به این سو آزادی های مذهبی در افغانستان بیشتر شد و محدودیت های که در این زمینه موجود بود از بین رفت. پیروان مذاهب مختلف علاوه بر اینکه می توانستند آزادانه مراسم های مذهبی شان را برگزار کنند، در مراسم های مذهبی همدیگر نیز اشتراک می کردند و این امر نقش مهم در استحکام و تداوم سازگاری مذهبی در جامعه داشته است.
سازگاری مذهبی و رفتاری همراه با مدارا و تسامح، یکی از ضرورت های جوامع چند مذهبی است. افغانستان نیز به عنوان یک جامعه چند مذهبی نیازمند است تا زمینه را برای سازگاری و مدارای مذهبی بیشتر بسازد. به هرمیزانی که سازگاری مذهبی بیشتر گردد و پیروان مذاهب مختلف به عقاید همدیگر احترام بگذارند، به همان میزان تنش های اجتماعی ناشی از این موضوع نیز کاهش خواهد یافت.  رهبران سیاسی، رهبران دینی و مذهبی و رسانه ها می توانند در راستای تقویت سازگاری مذهبی نقش پر رنگ تری ایفا بکنند و جامعه را از افتادن در دام تقابل های مذهبی نجات دهند.
تقابل مذهبی زمانی بوجود می آید که زمینه رشد افراطگرایی دینی - مذهبی در جامعه وجود داشته باشد. گروه های تروریستی همانند طالبان و داعش که ریشه ی خشونت های شان بر می گردد به باورها و برداشت های افراطی از دین و مذهب، در تلاش این هستند که زمینه را برای رشد افراطگرایی مذهبی در افغانستان فراهم بسازند تا از این طریق بتوانند به اهداف سیاسی شان دست یابند. حکومت افغانستان برای اینکه بتواند وحدت و سازگاری مذهبی مردم افغانستان را حفظ کند، باید تلاش ورزد تا از نفوذ گروه های تروریستی در بین مردم در مناطق نا امن و همچنان از رشد افراطگرایی دینی- مذهبی در مراکز دینی و مذهبی، جلوگیری کند. در سالهای گذشته، از نفوذ گروه های افراطی در مراکز آموزشی و دینی گزارش های از سوی رسانه ها نشر شده است و احتمال می رود هنوز هم تلاش های از این دست جریان داشته باشد و نیاز است که کشف و جلوگیر گردد.
از سوی دیگر باید زمینه ی فرهنگی سازگاری و مدارای مذهبی تقویت گردد. این امر باید از سوی متولیان امور دینی، مذهبی و فرهنگی- آموزشی انجام شود. مراکزی همانند مدارس دینی، دانشگاهها، مساجد و حسینه ها، در گسترش و تقویت این فرهنگ می تواند نقش پر رنگ داشته باشد. این مراکز، محل مراجعه و تجمع مردم عادی و نسل جوان افغانستان هست، آنها به این مراکز می آیند تا از آموزه های دینی آگاهی حاصل کنند و همچنان دانش بیاموزند.عالمان دینی و استادان دانشگاهها و مدارس دینی، می توانند بصورت اثرگذار آنها را به مدارا و سازگاری مذهبی تشویق بکنند و پیامدهای ناگوار تقابل مذهبی را برای شان گوشزد بکند.
در سالهای گذشته بعضی از گروه های اجتماعی در این زمینه نقش خوبی ایفا کرده اند. جوانان و فعالان مدنی، با باورمندی به ارزش های دموکراتیک، تلاش کرده اند تا همگرایی را در جامعه نهادینه بسازند. این جوانان از اقوام مختلف و پیروان مذاهب مختلف بوده اند. آنها بدون در نظر داشت اختلافات قومی و مذهبی، در کنار هم کار کرده اند و برای رشد و پیشرفت جامعه ی شان تلاش کرده اند. بر اثر این تلاش ها، ا کنون سازگاری مذهبی در بین جوانان افغانستان بیشتر از هر گروه اجتماعی دیگر است. آنها با وجود تمام تنش ها، در کنار هم قرار دارند و برای آینده تلاش می کنند و سعی می کنند که سازگاری و مدارا در جامعه نهادینه بسازند.
مردم افغانستان از سالها جنگ خسته شده است، دیگر هیچ بهانه یی نمی تواند آنها را در تقابل هم قرار دهد. اقوام مختلف و پیروان مذاهب مختلف، در حملات تروریستی قربانی میشوند و نمی خواهند که این حملات خود بهانه یی شود برای تقابل آنها. مردم از حکومت انتظار دارند تا مانع تلاش های شود که سازگاری مذهبی و وحدت همگرایی مردم را هدف قرار می دهد و در این راستا تلاش های همه جانبه نماید.

 

نظرات 0 + ارسال نظر
امکان ثبت نظر جدید برای این مطلب وجود ندارد.