روز گذشته منابع خبری از تحرکات نظامی روسیه در منطقه شرق اوکراین در نزدیک منطقه کریمه خبر دادند که این مسئله باعث شد تا سایه جنگ بر سر اوکراین حس شود. سرزمین ثروتمند با موقعیت راهبردی چون اوکراین همیشه مورد طمع قدرت‌ها بوده و تحولات اخیر در این کشور دوباره زخم تاریخی اوکراین در اروپا را باز کرده جایی که محل تلاقی رقابت‌ها بین روسیه تزاری، عثمانی، آلمان، فرانسه و انگلیس بوده است.
قرن نوزدهم میلادی در اوج رقابت‌ها بین قدرت‌های اروپایی آن زمان انگلیس، روسیه، فرانسه و عثمانی بود و در شرایطی که کشورهایی چون اتریش و پروس به دلیل مشکلات داخلی و شورش‌های ملی گرایانه در موقعیت ضعیفی قرار داشتند، این فرصت برای روسیه ایجاد شد تا به صورت یک حاکم قدرتمند در اروپا ایفای نقش کند.
در این شرایط روسیه تزاری در زمان نیکلای دوم با تلاش برای تسلط بر مناطقی از مدیترانه و بالکان وارد عمل شد و در اولین اقدام با درهم کوبیدن ناوگان دریایی عثمانی در دریای سیاه بر شبه جزیره کریمه که در شمال غرب این دریا قرار داشت تسلط پیدا کرد.
در این شرایط توسعه‌طلبی روسیه در بالکان و حوزه مدیترانه در نهایت به جنگ‌های کریمه (1853-56) منجر شد که در این نبردها نیروها متحد متشکل از فرانسه در زمان ناپلئون سوم و انگلیس در زمان ملکه ویکتوریا در کنار نیروهای عثمانی به مواضع روسیه در دریای سیاه حمله کردند که این جنگ‌ها سرانجام با شکست سنگین روسیه از نیروهای فرانسوی و انگلیسی پایان یافت و این جزایر بار دیگر در اختیار عثمانی قرار گرفت تا توازن قوا به سود روسیه در این برهه از تاریخ تغییر نکند.
کریمه بعدها در جنگ اول بین الملل با فروپاشی عثمانی و شکست روسیه در اختیار نیروهای پیروز یعنی فرانسه و انگلیس قرار گرفت و تصمیم گیری درباره آن به کنفرانس پاریس موکول شد و در طی جنگ دوم بین الملل نیز پس از پیروزی روسیه کمونیستی بر آلمان نازی در اختیار روسیه قرار گرفت.
اهمیت کریمه برای روسیه به حدی زیاد است که در نگاه برخی ناظران این منطقه را مهمتر از بنادر خود روسیه می‌دانند و از این رو شاهد آن هستیم که بخش قابل توجهی از ناوگان دریایی روسیه در این منطقه استقرار دارد.
در این میان نکته قابل توجه این است که ترکیه نیز همیشه نسبت به کریمه نگاهی خاص داشته است. کریمه به دلیل موقیعت بی‌بدیل در دریای سیاه جایگاهی ویژه برای آنکارا دارد و زخم تاریخی ناشی از فروپای عثمانی و از دست رفتن این منطقه ژئوپلتیک هنوز هم بر پیکره ترکیه که از خاکستر عثمانی برآمده مانده است. از این رو در شرایطی که وحشت وقوع بحرانی جدید در عرصه بین المللی نفس‌ها را در سینه حبس کرده است ما شاهد آنیم که اولین رئیس دولتی که راهی اوکراین خواهد شد، کسی نیست جز نخست وزیر ترکیه.
ترکیه بار دیگر همانند بحران سوریه عجولانه خود را به میان دعوایی خطرناک و پرهزینه می‌اندازد و امیدوار است تا سریع به خواست‌های ژئوپلتیک، تاریخی و هویتی خود دست پیدا کند ولی نکته جالب توجه نوع تصمیم‌گیری ترکیه است که مانند بحران سوریه یا تحولات در مصر پس از برکناری محمد مرسی عجولانه و بیش از حد عملگرایانه است.
«رونالد نیکلسون» پیش از این در کتاب تاریخ ادب عرب در توصیف ویژگی ترک‌هایی که توانسته بودند خود را به دربار عباسی‌ها برسانند گفته بود که این نیروهای جدید که جای ایرانی‌ها را می‌گرفتند به شدت عمل‌گرا هستند ولی امروز در شرایطی که جهان در شرایط گذار قرار گرفته و نیاز است رهبران سیاسی با کیاست و دقت بیسشتری وارد عمل شوند هنوز مقامات ترکیه‌ای با گام‌های عجولانه خود را در موقعیت خطرناکی قرار می‌دهند که می‌تواند منافع این کشور را تهدید کند.
در صورتی که سناریویی نظامی در کریمه مطرح شود باید این سوال را از مقامات ترکیه‌ای پرسید که آیا یارای تقابل نظامی با روسیه که اکنون همانند خرسی زخمی به هرسو چنگ می‌زند را دارند؟ آیا ماجراجویی جدید رجب طیب اردوغان و داووداغلو هزینه سیاسی همانند سوریه بر دولت حزب عدالت و توسعه تحمیل خواهد کرد؟
بیسمارک معمار وحدت آلمان در قرن نوزدهم در توصیف سیاست‌های توسعه طلبانه ایتالیا در آن زمان که علی رقم ضعف نظامی و سیاسی به شدت ماجراجو بود، گفته بود« آنها اشتهای زیادی دارند ولی دندان‌هایشان پوسیده است».