ظرف 25 روز همه چیز زیر و رو شد. آمریکا از اوج هیاهو برای حمله به سوریه، به حضیض سکوت و سکون در قبال این مسئله رسید. روزهای اول شهریورماه بود که چاک هیگل در قامت وزیر دفاع آمریکا در برابر خبرنگاران قرار گرفت و با پافشاری بر ادعای استفاده نظام سوریه از تسلیحات شیمیایی، اظهار داشت، «به محض صدور دستور باراک اوباما، نیروی نظامی آمریکا آمادگی حمله به سوریه را دارد».
این خبر جهان را شوکه کرد. در همین اثنا بود که روزنامه «لسآنجلستایمز» به نقل سخنان مقامات وزارت دفاع آمریکا پرداخت و آتش قضیه را داغتر کرد چراکه آنها مدعی شده بودند، آمریکا حملات به مراتب شدیدتری را علیه نظام سوریه پیشبینی کرده است. مقامات دفاعی آمریکا به لسآنجلس تایمز گفته بودند، نیروی نظامی آمریکا در مرحله نخست، حملات موشکی و هوایی «گسترده»ای را علیه اهداف نظامی سوریه صورت خواهد داد و در مرحله بعد اهدافی را که آسیب ندیده یا نابود نشدهاند را از نو هدف حمله قرار خواهد داد.
دو مقام ارشد دولت آمریکا نیز اعلام کردند، کاخ سفید خواستار فهرست طولانیتری از اهداف نظامی در داخل سوریه شده است. همین منابع افزودند، این فهرست، طولانیتر از پنجاه هدف اولیه در نظر گرفته شده است. به این ترتیب مشخص بود، دولت آمریکا قصد دارد نیروهای پراکنده بشار اسد در داخل سوریه را آماج حملات خود قرار دهد.
علاوه بر این، طراحان نظامی وزارت دفاع آمریکا خواستار شرکت بمبافکنهای نیروی هوایی این کشور و همچنین پنج ناوشکن آمریکا در آبهای مدیترانه برای پرتاب موشکهای کروز و نیز موشکهای هوا به زمین در داخل خاک سوریه شدند. حتی خبر رسید، احتمالا ناو هواپیمابر «نیمیتز» نیز در پرتاب موشکهای کروز به روی اهداف نظامی بشار اسد شرکت خواهد کرد.
همه این گزینهها پیامآور جنگی «گسترده و همهجانبه» بود که در صورت وقوع، دامنه آن میتوانست به سایر همسایگان سوریه نیز کشیده شود. اما ناگهان ترمز این قطار کشیده شد. زمانی که 56 درصد افکار عمومی آمریکا با مداخله نظامی کشورشان در سوریه مخالفت کردند و همزمان یار دیرینه واشنگتن، یعنی لندن، به خاطر رای منفی پارلمان انگلیس از همکاری با آمریکا پا پس کشید، باراک اوباما نیز تعجیل در حمله به سوریه را جایز ندانست و ترجیح داد، پای کنگره را به این ماجرا باز کند تا به ایده حمله به سوریه «مشروعیت» ببخشد.
هر چند گزارشهای اولیه از این حکایت دارد که 148 نماینده کنگره مخالف طرح حمله به سوریه هستند و تنها 25 نفر با حمله موافقند، اما تصمیم نهایی در این باره هنوز اتخاذ نشده. با این حال، سناتورهای ایالات متحده درباره پیشنویس طرحی توافق کردهاند که حمله نظامی به سوریه را تایید میکند، اما حضور سربازان آمریکایی در خاک این کشور را مجاز نمیشمارد.
این تصمیم پس از حضور مقامات ارشد دولت باراک اوباما در جلسه کمیته روابط خارجی سنای آمریکا برای دفاع از طرح حمله به سوریه اعلام شد. جان کری، وزیر امور خارجه ایالات متحده در جایی از جلسه فوق گفت، نمیخواهد امکان حضور سربازان آمریکایی در خاک سوریه در شرایط اضطراری را از بین گزینهها حذف کند ولی فورا حرف خود را اصلاح کرد. او گفت: «صرفا داشتم بلند بلند فکر میکردم و با توجه به جنگ داخلی در سوریه، قرار نیست پای سربازان آمریکایی به سوریه برسد». به این ترتیب در نهایت سناتورهای ایالات متحده از «حمله محدود» به سوریه حمایت کردند هر چند اعضا کنگره هنوز برای تصمیمگیری در این باره تشکیل جلسه ندادهاند. البته ظاهرا هم قرار نیست به این زودیها نیز جلسهای در این زمینه تشکیل شود چراکه باراک اوباما چند روز پیش در سخنانی زنده خطاب به مردم کشورش گفت، از رهبران کنگره خواسته است رایگیری درباره حمله به سوریه را عقب اندازند تا آمریکا و سازمان ملل متحد به راهحل دیپلماتیک روسیه در این باره بپردازند.
در واقع، در شرایطی که بحث مداخله نظامی در سوریه به نقطه حساسی رسیده بود، روسیه به عنوان مهمترین حامی سوریه در میان اعضا شورای امنیت، طرحی 6 مرحلهای را پیشنهاد داد که طبق آن سلاحهای شیمیایی سوریه تحت نظارت بینالمللی قرار بگیرند و در نهایت امحا شوند.
این طرح به شدت مورد استقبال باراک اوباما قرار گرفت چراکه پذیرش آن، میتوانست او را از مخمصه پروژه عجولانه حمله نظامی به سوریه نجات دهد. به همین علت بود که رئیس جمهور آمریکا در واکنش به طرح روسیه برای نظارت بینالمللی بر تسلیحات شیمیایی سوریه گفت، این طرح را جدی تلقی میکند و اجرای آن میتواند اقدام نظامی علیه سوریه را متوقف کند.
باراک اوباما طرح مسکو را «بالقوه مثبت» ارزیابی کرد و اظهار داشت، اگر سوریه تسلیحات شیمیایی خود را تحویل دهد، «قطعا» میتوان از اقدام نظامی صرفنظر کرد. او حتی در گفتوگویی تصریح کرده، راهحل سیاسی به استفاده از قوای نظامی ارجحیت دارد!
اینکه راهحل سیاسی به استفاده از زور ارجحیت دارد، جملهای بسیار کلیدی است چراکه این موضوع به روشنی نشان میدهد، دولتمردان آمریکا از جنگ «گسترده» علیه سوریه، به جنگی «مشروع» و سپس «محدود» روی آوردند و در نهایت، آرام و بیهیاهو به سمت «منتفی کردن» آن پیش میروند.